İran’ın yeni Cumhurbaşkanı kim olacak
REFORMCU MESUD PERZEŞKİYAN MI, SAİD CELİLİ Mİ?
“. İç huzur açısından Celili ciddi bir tehdit olarak değerlendiriliyor. Seçimin meşruiyetinin tartışıldığı , kutuplaşmaların ve gerginliğin arttığı bir ortamda Hamaney’in Celili’ye sıcak bakması biraz zor görünüyor.”
Rahim Farzam
İran Araştırmalar Merkezi ( İRAM ) Dış Politika Koordinatörlüğü
Seçimlerde hile yapıldığı, manipülasyon yapıldığı, oyların çalındığı şeklindeki iddialar sürekli gündeme geliyor. Bu da maalesef İran’daki seçim sisteminden ve bu sistemin çok da güvenli olmamasından kaynaklanıyor. Son yapılan seçimle ilgili de pek çok iddia var. Mesela, seçimlere katılımın yüzde 40 civarında olduğu açıklandı. Oysa gerçek katılımın yüzde 20’lere kadar düştüğü şeklinde iddialar da mevcut. Ama bunu kanıtlayamıyoruz. O yüzden resmi açıklamalarla yetinmek durumundayız. Ermeni lobisinin bir Türk adayın seçilmesinden rahatsızlık duyduğu doğrudur. Zaten sosyal medyada da görüyoruz Mesud Pezeşkiyan’ı türkçülükle suçluyorlar. Cumhurbaşkanı olması halinde İran’ın bölünebileceğini ileri sürüyorlar. Ancak bunun seçimlerde çok etkili olduğunu düşünmüyorum. İkinci turda muhafazakar aday Said Celili ve Mesud Pezeşkiyan’ın yani her iki adayın da seçilme şansı var. Celili açısından bakacak olursak, Hameney’in yaklaşımı önem taşıyor. Müesses nizam Celili’nin cumhurbaşkanlığına nasıl bakıyor? Celili daha önce dört kez aday olmuştur. Ve hiç bir zaman sistemin sahiplendiği aday olmamıştır kendisi. Genelde temsil ettiği muhafazakar, radikal bir taban var. Bu tabanın seçimlere katılımını artırması için adaylığına onay veriyorlar. Fakat 28 Haziran’daki seçimde, beklenenin üzerine bir performans sergiledi. Çok radikal bir kesimi temsil ettiği için acaba dini lider Hamaney, Said Celili’ye müsbet bakar mı? Çünkü, muhafazakar taban içersinde bile çok tartışılan bir isim. İç huzur açısından Celili ciddi bir tehdit olarak değerlendiriliyor. Seçimin meşruiyetinin tartışıldığı , kutuplaşmaların ve gerginliğin arttığı bir ortamda Hamaney’in Celili’ye sıcak bakması biraz zor görünüyor. Diğer bir konu, seçimlerde üçüncü olan Kalibaf’ı destekleyen diğer muhafazakar kitle Celili’nin cumhurbaşkanlığına sıcak bakar mı? Kalibaf’a oy verenler genellikle ideolojik motivasyonları yüksek olmayan muhafazakarlar ve orta sınıf. Bunların Celili’ye yönelmesi biraz zor. Zaten uzun zamandır Celili ve Kalibaf taraftarları bir sürtüşme içerisinde. Celili’nin, Kalibaf’ın seçmenlerini sandığa çekmesi zor.
Pezeşkiyan açısından da Hamaney’in ne düşündüğü önemli. Acaba bir reformcuya cumhurbaşkanlığı bırakma endişeleri var mı – yok mu? Pezeşkiyan her ne kadar reformcu olsa da sisteme sadık biri. O yüzden Hameney’in Pezeşkiyan’ı destekleme ihtimalini yüksek görünüyorum. Diğer bir konu Pezeşkiyan’ın halkın gündemindeki temel sorunları net bir dille ifade ederek küskün ve kararsız seçmeni sandığa çekmesi gerekiyor. İyi bir kampanya yürüterek ikinci tur seçimlere katılımı artırması gerekiyor. Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanı olması İran’ın Türkiye ve bölgesel politikalarla ilgili tavrını çok fazla etkilemez diye düşünüyorum. Son zamanlarda özellikle Zengezur koridoru meselesi yüzünden gerginleşen İran-Azerbaycan ilişkileri Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanlığı sürecinde yumuşayabilir. Bir türkün cumhurbaşkanı seçilmesi içerdeki Türklerin tepkilerini azaltabilir. İran içindeki tansiyonu da belli bir ölçüde düşürür. Pezeşkiyan’ın bazı konularda verdiği sözler var. Bireysel özgürlükler kapsamında, başörtüsü meselesi olsun, internet kısıtlaması olsun, bu konularda ahlak polisinin müdahalesini, yasakçı politikaları yumuşatan adımlar atılabilir. Diğer türlü Celili seçilirse daha sert uygulamalar baskılar artabilir. O yüzden ben kısmen de olsa, Pezeşkiyan’ın seçilmesi halinde ülkedeki tansiyonun düşeceğini söyleyebilirim. Halkla yönetim arasındaki kopukluk önemli ölçüde azalacaktır.
HABER MERKEZİ
News
